Varildeki hesap pompaya uymadı

Dünyada petrol fiyatları 143 dolardan 76 dolara kadar düşerken, Türkiye’de ise benzin fiyatı artmaya devam ediyor Küresel kriz çıktığında petrolün varili 143 dolar, benzin 3.50 TL idi. Petrol fiyatının 76 dolara gerilemesine rağmen, Türkiye’de benzin hâlâ 4.59 TL’ye satılıyor. Petrol fiyatlarındaki düşüş sürüyor. Varil fiyatı 60 dolara kadar düşeceği iddia edilen petrol ile Türkiye’deki benzin fiyatları arasında ters orantı var. Temmuz 2008’den bugüne petrol fiyatı yaklaşık yüzde 36 düşerken Türkiye’deki benzin fiyatı yüzde 48 arttı. Devlet, akaryakıt devlerinin kâr marjlarını sert uyarılarla düşürmeye çalışırken, akaryakıt sektörü de  vergi, döviz ve Kaçakyakıtın maliyetler üzerindeki baskısına dikkat çekiyor.

Petrol fiyatlarındaki dikkat çekici düşüş akaryakıt fiyatlarına aynı oranda yansımadı. Bunun üzerine EPDK, akaryakıt devlerini bir kez daha uyararak kâr marjlarıyla ilgili tavanını hatırlattı. EPDK’nın uyarısının ardından akaryakıt dağıtım şirketleri bir indirime gitti. Şirketlerin benzinde 11 kuruşluk indirim yaptığı belirtildi. EPDK’nın uyarısıyla yapılan son indirimin ardından İstanbulAvrupa yakasında benzin fiyatı 4 lira 59 kuruşa kadar indi. Temmuz sonu itibarıyla aynı bölgede 95 oktan kurşunsuz benzin 4 lira 99 kuruştu. Ancak bu indirim yetersiz bulundu. Ham petrolün fiyatı yüzde 33-34 azalırken, benzinde yüzde 8-10’luk düşüş için piyasaya hakim şirketlerin kâr marjı hedef gösterilirken, sektör ise kendini vergi, kur ve kaçak yakıtın yasal işletmeler üzerindeki fiyat baskısıyla savunuyor.

Deri indirimi ayakkabıya ne kadar yansırsa...

Petrolün ucuzlamasının uluslararası piyasalarda da doğrudan benzin ve mazota yansımadığını belirten yetkili, “Arada nakliye var, depolama var; bir proses var. Deri fiyatlarında indirim ayakkabı fiyatlarını ne kadar etkiliyorsa petroldeki indirim de benzini o kadar etkiliyor. Türkiye’de akaryakıtın kâr marjının yüksek olduğundan bahsediliyor. Türkiye’de bir de kaçakçılıkla uğraşıyor. Onun da maliyeti var” dedi.

Dolar üzerinden indirim yüzde 22

Milliyet’e bilgi veren bir sektör temsilcisi, tüketiciye ulaşan akaryakıtın yüzde 60’ının vergi, yüzde 30’unun ürün bedeli, sadece yüzde 10’unun ise sektör marjı olduğunu belirterek, indirimin yüzde 40’lık bölümü etkilediğine işaret etti. Aynı yetkili, dolar üzerinden vergisiz fiyatlar dikkate alındığında 2-19 Kasım arasında benzinde yüzde 22.4, motorinde yüzde 16.9 düşüş olduğunu belirterek, işin içine kur girince indirimin eridiğine dikkati çekti.

Petrol ‘ucuz’ ama benzin ‘pahalı’

2008 krizinin tepe noktasında petrol fiyatı 143.29 dolar, aynı tarihte Türkiye’de benzin fiyatı 3.50 TL idi. Temmuz 2008’den bugüne petrol fiyatı yaklaşık yüzde 36 düşerken Türkiye’deki benzin fiyatı yüzde 48 arttı. 14 Kasım 2014’te petrolün varili 76.67 dolara inmesine karşın, Türkiye’de benzin 4.59 TL’ye satılıyor.