Yeni büyükşehirler otobüse hız verecek

2014'ü pek parlak geçirmeyen ve satışları yüzde 66 gerileyen otobüs üreticileri, bu yıl gözlerini yeni büyük şehirlere dikti Şirketler, yeni büyükşehirlerin ve sorumluluk alam genişleyen belediyelerin alımlarıyla pazarda ciddi bir hareketlilik yaşanmasını bekliyor. Otobüs satışlarının bu yıl 2 binli rakamlara ulaşacağı, gelecek yıl ise 3 bini aşacağı öngörülüyor.

Yerel seçimlerin etkisiyle 2013'te ol­dukça iyi bir performans geçiren ve 4 bin 27 adetlik satış rakamıyla tarihi­nin en iyi performansını gösteren otobüs pazarı, geçtiğimiz yıl ciddi bir daralma yaşadı. Bunun nedeni de ye­rel seçimler sonrasında belediyelerin alımlarında yaşanan sert düşüş oldu. Bu nedenle otobüs pazarı yüzde 66 küçüldü.

Otomotiv Sanayi Derneği'nin (OSD) verilerine göre. bu küçülmey­le birlikte otobüs pazarındaki satışlar bin 378 adet olarak gerçekleşti. Oto­büs pazarının son 10 yıllık ortalama­sının adet bazında 2 bin 41 olarak gerçekleştiğini göz önüne aldığımız­da, geçtiğimiz yılki satışların yıllık or­talamanın yüzde 32 gerisinde kaldığı da görülüyor.

Geçtiğimiz yılı işte böyle bir tablo ile kapatan otobüs üreticileri, bu yıl yönlerini yeni büyükşehir haline ge­len belediyelere çevirdi. Büyükşehir olan illerde tüm il içi taşımaların so­rumluluğunun belediyeye geçmesi ve belediyelerin bu taşımayı yapabil­mek için yeni yatırımlar ve planlama­lar yapacak zorunda olması, sektörün iştahını ciddi şekilde kabartıyor.

Büyükşehir olan illerde belediye sınırlarının genişlemesi ve köylerin mahalle statüsüne geçmesinden do­layı satışlarda yükselme yaşanacak. Bu yıl satış rakamının 2 bin-2 bin 200 arasında olacağı tahminleri yapılıyor. Önümüzdeki yıl daha da fazla bir otobüs alımının gerçekleşmesi ve sa­tışların 3 binli rakamlara ulaşması bekleniyor.

CİDDİ YATIRIM OLACAK

Mercedes-Benz, otobüs pazarının en önemli üreticilerinden biri. Şehir­lerarası ve turizm pazarında geçtiği­miz yıl toplam 679 adet satış yaptık­larını söyleyen Mercedes-Benz Türk Otobüs Pazarlama ve Satış Müdürü Burak Tarım, şehir içi otobüs paza­rında satışların bu yıl yeni büyükşe­hirlerin ve sorumluluk alam genişle­yen belediyelerin alımlarıyla geçtiği­miz yıla nazaran daha yüksek adet­lerde gerçekleşmesini beklediklerini söylüyor.

İlan edilmiş olan yüksek adetli ihalelerin bu öngörülerini destekler nitelikte olduğunu belirten Burak Tarım, şu değerlendirmeyi yapıyor: "Geçtiğimiz yerel seçimlerde 14 şehir büyükşehir yapıldı ve toplam büyük­şehir sayısı 30'a ulaştı. Bunun yanı sıra14 şehrin de sorumluluk alanları genişletildi. Şehir merkezine uzak olan ilçelerin sorumluluğu önceden ilçe belediyelerindeyken, bu genişle­meyle birlikte büyükşehir belediyele­rine verildi. Merkeze uzak ilçelerdeki nüfus artışları da bu illerdeki otobüs ihtiyacım arttırdı. Bu nedenle büyük­şehir belediyelerinin artan bütçeleriy­le birlikte bu şehirlerde ciddi otobüs yatırımları öngörüyoruz."

ASIL ARTIŞ 2016'DA

Pazardaki genel daralmaya karşın geçtiğimiz yılı ciddi bir büyümeyle kapatmayı başaran Temsa, Prestij ve Avenue ürünleriyle 27-29 kişilik midibüs ve kent içi ulaşıma yö­nelik ürün gruplarında paza­rı lider bitirdi. 2014'te bin 907 adetlik satışıyla dikkat çeken Temsa, yüzde 30'luk bir pazar seviyesine ulaştı. Şehirlerarası otobüste yüzde 33, midibüste ise yüzde 128 büyüyen Temsa'nın şehir içi otobüs satışları ise yüzde 31 geriledi.

2015'te dokuz yeni ürü­nü piyasaya vereceklerini söyleyen Temsa Genel Mü­dürü Dinçer Çelik, şehir içi otobüs pazarında satışların bu yıl yeni büyükşehirlerin ve sorumluluk alanı genişle­yen belediyelerin alımlarıyla 2014 yılma kıyasla daha yüksek adetlerde gerçekleş­mesini beklediklerini ifade ediyor. Bazı illerde ilçelerle merkez arasındaki mesafelerin çok fazla olduğuna dikkat çeken Çelik, şunları söylüyor: "Buralarda 7 metre­den 18 metreye kadar değişen araç yatırımları olabilecek. İstanbul, An­kara ve İzmir gibi metropol kentleri­miz dışındaki büyükşehir belediyele­rinin de filolarında hızlı bir değişim söz konusu olacak. Gördüğümüz kadarıyla belediyeler ilçe taşımacılarım ve bölge taşımacılarım da mağdur et­meden bir sistem oluşturma çabası içindeler. Bu hemen bir anda olabi­lecek bir durum da değil. 2015 yılın­da bu yapılanma sürecinin ilk adım­ları atılacak. 2016 yılında çok ciddi bir değişim ve yatırım süreci yaşana­cağını öngörüyoruz."

FİLOLAR YENİLECEK

Pazarın en önemli oyuncuların­dan biri olan MAN'ın pazarlama di­rektörü Eren Gündüz de yeni büyük­şehir olan iller ve genişleyen mücavir alanlardan ötürü belediyelerin otobüs ihtiyacının doğal olarak genişleyerek devam edeceği söylüyor. Gündüz'e göre, beklentilerin yanı sıra mevcut göstergeler de bu yönde gelişiyor. Gündüz, "Günümüz yolcu taşımacılı­ğında, kullanılan modem toplu taşı­ma araçları adeta şehirlerin sembol­leri haline geliyor. Türkiye'de de bu farkındalık giderek yaygınlaşıyor ve yerleşiyor. Bu nedenle hem yeni alımlar söz konusu olacak hem de mevcut filolar hızlı bir şekilde yenile­necek. Bu nedenle Türkiye'de şehir içi otobüs pazarının uzun yıllar po­pülaritesini koruyacağım düşünüyo­ruz" diye konuşuyor.

Eren Gündüz, şehir içi otobüs pa­zarında ilk ihale süreçlerinin de baş­ladığım ifade ediyor. Buna da Kocae­li Büyükşehir Belediyesi'nin açtığı 200 adet CNG solo otobüs ihalesini örnek veriyor.

HANGİ İLLER BÜYÜKŞEHİR OLDU

2014 yerel seçimlerinden sonra 14 il büyükşehir statüsüne kavuştu. Buna göre, Şanlıurfa, Hatay, Manisa, Balıkesir, Kahramanmaraş, Van, Aydın, Denizli, Tekirdağ, Muğla, Mardin, Malatya, Trabzon, Ordu büyükşehir belediyesi haline geldi. Böylece toplam büyükşehir belediyesi sayısı 16'dan 30'a yükseldi.

Bu arada İstanbul, Kocaeli, Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki sınırları olarak değiştirildi. Aynı düzenlemeyle 27 yeni ilçe kurulurken, büyükşehir belediyeleri sınırları içine giren ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırıldı. Bu çerçevede köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçelerin belediyelerine katıldı. (EMRAH GÜRKAN/EKONOMİST)