Ek bütçe sonrası araçlarda çifte zam korkusu

Sıfır taşıtların satışı üzerinden alınan motorlu taşıt ÖTV’sinden bu yılın tamamında beklenen gelir 72 milyar 449 milyon lira idi. Ek bütçe ile bu gelirin 70 milyar 285 milyon 902 bin TL daha artacağı tahmin edildi. Böylece toplam gelir 142.4 milyar lirayı bulacak.

Bu, ya araçlara yeni ÖTV zammı geliyor ya da yüksek kur nedeniyle araçlar zamlanmaya devam edeceği için vergi geliri artacak yorumlarına neden oldu.

Vergi uzmanlarına göre, her iki şekilde de vatandaşın üzerindeki vergi yükü artacak. Sektör temsilcilerine göre ise sene başından bu yana neredeyse her ay zamlanan araçlara kur nedeniyle yeni zamlar yolda. Bu da ÖTV baremleri nedeniyle araçlara ödenen vergiyi daha da artıracak.

"Yeni bir ÖTV zammı işareti olabilir"

2021’in ilk 5 ayında motorlu taşıtlar ÖTV’sinden sağlanan gelir 24,3 milyar TL iken, bu yılın aynı döneminde bu gelir 45,2 milyar TL’ye çıkmıştı.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Batı ve İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, motorlu taşıt ÖTV gelir beklentisindeki artışın yeni bir ÖTV zammının sinyali olabileceğine işaret etti.

“Ek bütçe ile araç, sigara gibi ÖTV’nin dört temel listesindeki ürünler için yeni bir vergi oranı artışından bahsedilmiyor” diyen Prof. Dr. Yılmaz, “Ancak kur korumalı mevduatın da bütçeye maliyeti olmayacağı söylendiği halde, maliyet üç ayda toplam 21,1 milyar TL’ye ulaşmıştı” dedi.

Yılmaz, “Cumhurbaşkanının araçlardaki ÖTV oranlarını 3 katına kadar artırma yetkisi var. Bu yetkinin kullanılacağı öngörülüp de vergi gelir beklentisi bu kadar artmış olabilir” diye konuştu.

Araçlara kur zamları yolda

Yüksek enflasyon ve kur artışlarının da vergi gelirini beslediğini anımsatan Yılmaz, “Enflasyon çok yüksek. Daha önce hiç elde edilmeyen vergi geliri elde ediliyor. Döviz kurundaki artıştan dolayı da zaten vergi gelirlerinde artış bekleniyor. Bu da her anlamda vatandaşın vergi yükünün artacağı anlamına gelir” değerlendirmesinde bulundu.

Sözcü'nün yaptığı habere göre; otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı ve Toyota CEO’su Ali Haydar Bozkurt ise, vergi oranlarında yeni bir artıştan ziyade, kur nedeniyle fiyatlardaki hareketliliğin vergi gelirlerini artıracağına işaret etti.

Ortalama fiyatlar bile yüzde 102 artmıştı

“İlk 5 ayda elde edilen ÖTV gelirlerine baktığımız zaman, yılın geri kalan aylarında ÖTV artışına gerek kalacağını zannetmiyoruz” diyen Bozkurt, “Kur artışıyla ve bu araçların zaten yüzde 80’lik dilimde olması nedeniyle yapılmış bir hesap görüyoruz. Bu matematikte ÖTV artışı görünmüyor” dedi.

Döviz kuru ve maliyet artışları kaynaklı olarak araçlara neredeyse her ay yeni zamların geldiğini söyleyen Bozkurt, şöyle devam etti:

“Bu zam, kurun ne kadar artacağına bağlı olarak değişiyor. Yurt dışındaki üreticilerin bize Euro bazında yaptığı zamlar da var. Araç fiyatlarının ilerleyen aylarda ne kadar daha artacağının tahminini yapmak çok zor.”

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, otomobillerin ülke genelindeki ortalama satış fiyatı bile yüzde 100’ün üzerinde artmıştı. Buna göre, otomobil fiyatları 2021-2022 Nisan aralığında yüzde 80-102 aralığında zamlanmıştı. Bu zamlar mayıs ve haziranda da devam etti.

300 bin TL'lik aracın 142 bin TL'si vergiye

Öte yandan, 13 Ocak 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı Kararı ile otomobillerde hem ÖTV matrahları hem de tarifedeki matrah dilimi sayısı artırılmıştı.

Buna göre, aracın vergisiz fiyatı 120 bin TL’yi aşmıyorsa vergisiz fiyatına yüzde 45 ÖTV oranı uygulanıyor. Ancak aracın vergisiz fiyatı 120 bin TL ile 150 bin TL arasında ise vergisiz fiyatın tamamına yüzde 50; 150 bin TL ile 175 bin TL arasında ise tamamına yüzde 60; fiyatı 175 bin TL ile 200 bin TL arasında ise tamamına yüzde 70; fiyatı 200 bin TL'yi aşıyorsa tamamına yüzde 80 ÖTV oranı uygulanıyor.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Batı’nın hesaplamasına göre, ocak ayındaki bu değişiklikle yüzde 60’lık ÖTV dilimine giren bir aracın vergisiz fiyatı 160 bin TL iken, vergiler eklendiğinde araç 302 bin TL’ye fırlıyordu.

Yüzde 70’lik ÖTV dilimine giren bir aracın vergisiz fiyatı 180 bin TL iken vergilerle birlikte 361 bin TL’ye çıkıyordu.

Ancak sene başından bu yana hem sıfır hem ikinci el otomobillerde yaşanan sert fiyat artışları nedeniyle artık kilometresi yüksek, hurda diye nitelendirilen araçların fiyatları bile 100 bin TL’yi buldu.