"Otomobil yerine şeftali üretelim" sözüne ayakkabılı protesto

Türkiye, bugün Gemlik'teki törenle ilk milli ve elektrikli otomobiline kavuşurken 61 yıl öncesine ait bir anekdot, yerli otomobilin tarihçesiyle ilgili önemli ipuçları veriyor. Star gazetesinde yer alan haberde, 61 yıl önceki Türkiye 1. Otomotiv Sanayi Kongresi'nde yaşananlar anlatıldı. 

Irak'lı El Zeydi'nin Bush'a fırlattığı ayakkabı tarihe geçmiş olsa da, dünya da ilk ayakkabılı protestonun patenti de Türkiye'ye ait çıktı.

Türkiye'nin hatta dünyanın ilk ayakkabılı protestosu haberde şu şekilde yer aldı: 

Yıl 1961, yer Ankara. Birinci Otomotiv Sanayi Kongresi yapılıyor, kongreye işadamları, bürokratlar, mühendisler, gazeteciler katılmıştı. Kongre'nin öncülüğünü yapan isimse daha sonra Türkiye'nin siyasi hayatına damgasını vuracak olan Prof. Dr. Necmettin Erbakan'dı.

Erbakan,1956 yılında daha 30 yaşında iken Gümüş Motor Fabrikasını kurarak Türkiye'nin ilk büyük sanayi hamlesini gerçekleştirmiş, yine 1960 yılında Ankara'da yapılan Sanayi Kongresi'nde ilk kez "Türkiye'nin kendi otomobilini üretebileceği" fikrini ortaya atmıştı. 1961 yılındaki Otomotiv Kongresi bu çabaların bir sonucu toplanmıştı. Kongre salonu oldukça kalabalık ve heyecanlıydı. Salonda Türkiye'nin kendi otomobilini üretebileceğinin inancı ile heyecanlanan mühendislerin yanı sıra, hangi hedef, hangi amaçla bilinmeksizin yerli otomobil fikrine karşı çıkanlar da bulunmaktaydı.

Bunlardan biri de, Bernar Nahum'du. Bernar Nahum, Koç Otomotiv Grubu'nun temsilcisi olarak toplantıdaydı.

Parantez açalım: Vehbi Koç ile Bernar Nahum 1944 yılında tanışmış, bu tanışma Koç Grubu için tarihi bir dönüm noktası olmuş, . Grup hızla büyümeye ve küresel bir şirket olmaya başlamıştı. Koç ile Nahum ortaklaşa Otokoç'u kurmuş ve başına da Nahum atanmıştı.

Gelelim ayakkabılı eyleme:

Bernar Nahum, Birinci Otomotiv Kongresi'nde konuşurken salondaki hava giderek elektriklenmeye başlamıştı. Çünkü Otokoç'un ortağı ve yöneticisi Nahum, salondaki heyecanın aksine otomotiv sanayinin zorluklarından bahsetmekte ve yerli otomobil fikrine karşı çıkmaktaydı.

O sırada ön sıralarda ise Makina Kimya Endüstrisi'nde (MKE) çalışan Erbakan'ın ekibinden olduğu anlaşılan bir mühendis oturmaktaydı.

Nahum, "Bursa'da şeftali üretmek otomotiv üretmekten hem daha kolay hem daha kazançlıdır" dediği anda da ortalık karışmış, Nahum'un "otomotiv yerine şeftali üretmeyi" önermesine dayanamayan genç mühendis ayağından çıkardığı postalı kürsüye fırlatmıştı. Postal, Nahum'un alnına çarparken, MKE'li mühendis "Bize otomobili siz ürettirmiyorsunuz, sizler bizi batıya mahkûm ve mecbur ediyorsunuz!" diye bağırmaktaydı.

Çok bilinmese de bu olay ilk ayakkabılı protesto eylemi olarak tarihe geçmiş bulunmaktadır.

Her şeye rağmen Türkiye'nin ilk yerli otomobili "Devrim"i yapma fikri bu kongrenin sonucunda ortaya çıktı. Fakat yapılmasına rağmen benzin koymayı unuttukları(!) için yürümedi ve öylece kaldı.

Oysa Erbakan ilk yerli otomobil fikrini 50 yıl önce ortaya attığında, otomotiv sektörünün devleri henüz kurulmamışlardı.