Avrupa ülkelerinde plaka sistemleri nasıl

Ülkemizdeki plaka sistemi oldukça standart. İki haneli şehir plaka kodunun (34) yanında 1, 2 (NH) veya 3 harf; onu takiben ortadaki harf sayısına göre 2, 3 veya 4 (9258) haneli rastgele bir sayı.

Plaka kodu aracın sahibinin kayıtlı olduğu ile göre belirlenirken özel araçlar haricinde plakanın geri kalanı aslında rastgele gider. Şehirlerde belli harf kodları belirli ilçelere ayrılıyordu ancak yeni sistemde artık 3 harf-3 haneli sayıyla ilerleniyor ve tüm araçlar sırayla trafiğe tescil oluyor gibi düşünülebilir.

Rusya

Türkiye'nin plaka yerleşim sırası genel olarak Avrupa'nın çoğu ülkesine benziyor ancak Rusya grubun tamamından farklı.

Tek harf, 3 haneli sayı ve iki harf şeklinde ilerleyen plakanın en sağında üstte bölge kodunu ifade eden bir sayı, onun altında ise Rusya bayrağı yer alıyor.

Fotoğraftaki örnekte X ve MB rastgele harfleri, 653 ise rastgele sayıyı temsil ediyor. 163 ise Samara'nın kodu.

Fransa

Rusya'da plakayı isteğe göre ayarlamak yasal olarak mümkün değil, aynı durum Fransa'da da geçerli.

15 Nisan 2009'da sıfır, 15 Ekim 2009'da ise ikinci el araçlar için yeni bir sisteme geçen Fransa'da yeni nesil plakalar AA-001-AA ile başlamış. Bunun kullanıldığı ilk araç 2009 model beyaz renkli bir Mazda6'ymış.

Senede ortalama 3 milyon araç satılan Fransa'da yeni sistemin 2090'a kadar kullanılması bekleniyor. Sistemi kısaca anlatmak gerekirse önce ortadaki 3 haneli sayı 999'a kadar gidiyor. Sonra sağdaki harflerin ikincisi AB-AZ arası tura çıkıyor. Ardından sağdaki harflerin ilki BA-BZ döngüsünü tamamlıyor. En son, sağdaki harflerin geçirdiği süreci soldakiler de yaşıyor.

Fotoğraftaki yeni 208'in FJ-612-WW'ye bakılırsa aradan geçen 10 yılda bolca otomobil satılmış. Bir de, en sağdaki 75 ise aracın kayıtlı olduğu bölge kodu; 208 örneğinde bu Paris'i ifade ediyor.

İtalya

İtalya, Fransa ile aynı sistemi kullanıyor ancak onlardan farklı olarak sayılar ve harfler arasında tire bulunmuyor.

Öte yandan karmaşayı engellemek adına birbiriyle karıştırılabilecek olan sayı ve harfler; yani 0, 1, A, E, I, O, Q, U gibi rakam ve harflerin kullanılmamasına özen gösteriliyor.

İtalya'nın 1994'te yürürlüğe soktuğu bu sistemin mucidinin Trafik Kontrol Amirliği'nde bir mühendis olan Mario de Angelis olduğuna inanılıyor.

İspanya

2000'de Avrupa standartlarına geçiş yapan İspanya daha öncesinde 1900-1971 arasında otomobilin kayıtlı olduğu bölge kodunun yanına 6 haneli sayı; 1971'den 2000'e kadar da yine bölge kodu, sonra 4 haneli rastgele bir sayı ve AA'dan başlayan iki rastgele harf kullanıyormuş.

Yeni sistemde ise İspanya'nın sembolu olan E'yi ve Avrupa Birliği bayrağını içeren mavi köşeyi 4 haneli rastgele bir sayı ve yine rastgele üç harf takip ediyor.

Almanya

Almanya, plakalama konusunda en karmaşık ülkelerden birisi. Bu yüzden konuyu mümkün mertebe kısa özetlemeye çalışacağız. Hemen yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz plakada WOB, Volkswagen'in memleketi de olan, aracın tescil edildiği Wolfsburg bölgesini temsil ediyor. Onu takip eden harflerin sayısı ikiyi geçemiyor. En sağdaki sayı ise duruma göre 3 veya 4 haneli olabiliyor.

Gelelim en baştaki kısaltmalara. Almanya, daha büyük şehirlerde tescil edilecek araç sayısının yüksek olacağını ön görerek büyük kentlere ve bölgelere tekli harf kodları vermiş. Mesela BMW'nin vatanı Münih plakalara M olarak yansıyor. Mercedes-Benz ve Porsche'nin araçlarını kaydettirdiği Stuttgart S, Leipzig L, Berlin B, Köln K, Frankfurt F şeklinde gidiyor bu sıralama.

Almanya, plakada kişiselleştirme yapılabilen nadir ülkelerden birisi. Ekstra ücret karşılığında bulunulan şehirden sonrası iki harf ve sayıda -eğer kombinasyon yasaklı değilse- seçme şansı yapılabiliyor.

Birleşik Krallık

Listenin son basamağında garip bir sistem kullanan bir başka ülke olan İngiltere, daha doğrusu Birleşik Krallık yer alıyor.

2000'e kadar araçların yaşını harflerle belirten Birleşik Krallık, bu tarihten sonra yaşı sayılarla göstermeye başlamış.

Formatı şehir/bölge kodunu temsil eden iki harf, tescil yılını belirten iki rakam ve üç rastgele harf olan ülkede 1 Mart-31 Ağustos arası trafiğe çıkan araçlar yılın son iki hanesini alırken 1 Eylül-28/29 Şubat periyodu bunun 50 eklenmiş hâliyle yollara adım atıyor.

Kafanızın karışmaması adına fotoğraftaki MINI'den yola çıkalım. Baştaki OX, ünlü markanın fabrikasının da bulunduğu Oxford'u temsil ediyor. 67 ise, aracın 2017 yılında ancak 2017 Eylül-2018 Şubat arasında üretildiğinin göstergesi. Sondaki LUM ise rastgele. (Motor 1 Türkiye)