Bakanlıklar arasında tip karmaşası

Sanayi Bakanlığı'nın hafif ticari sınıfına soktuğu araçları Maliye Bakanlığı kabul etmedi Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın son 1 yıldır düşük ÖTV dilimine giren ‘N1’ yani hafif ticari araç onayı verdiği bir çok modele Maliye Bakanlığı’ndan ‘Bunun tipi binek görünüyor’ diyerek engelleme gelmesi kriz yarattı. Yetki Sanayi Bakanlığı’nda olmasına rağmen Maliye’nin engel olması iki bakanlığın arasını açarken, Türkiye’de otomotiv yatırımlarının seyrini de değiştiriyor.
TÜRKİYE’de satılan araçların kategorilerinin ve tanımlarının belirlenme yetkisi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na ait. Yani araçların binek mi ticari mi olduğunu Sanayi Bakanlığı, Uluslararası Andlaşmalar çerçevesinde hazırlanan mevzuatlar kapsamında değerlendirip Tip onayı veriyor. Bu onaylar bir markanın Türkiye’de satacağı aracın Özel Tüketim Vergisi’nde (ÖTV) hangi dilime gireceğinin belirlenmesi açısından hayati bir önem taşıyor. Bugün en düşük binek araç ÖTV’si yüzde 37 iken, hafif ticaride ÖTV oranı yüzde 15. Dolayısıyla firmalar bazı modelleri Avrupa’da aldıkları TIP onaylarını da sunarak Türkiye’de üretmek veya satmak için Sanayi Bakanlığı’na başvuruyor. Sanayi Bakanlığı da uluslararası normlara uyarak bu araçları N1 yani ticari araç kategorisinede yer alabileceği onayını veriyor.

1 YILDIR KRİZ VAR

Ancak Sanayi Bakanlığı’nın kararına ve bu konuda tek yetkili olmasına rağmen son 1 yıldır Maliye Bakanlığı ile problemler yaşıyor. Sanayi Bakanlığı’nın son 1 yılda N1 kategorisinde değerlendirip Tip onayı verdiği ‘Hyundai i20 Evo, Toyota Verso, Dacia Logan MCV, Opel Zafira ve Peugeot 5008’e Maliye Bakanlığı’ndan engelleme geldi. Son dönemde Maliye Bakanlığı’nın tüm onaylara rağmen sadece araçların görünümüne bakıp, ticari araç kategorisine sokmamasının iki bakanlık arasında küçük çaplı bir kriz yarattığı belirtiliyor. Hatta bu konuda Sanayi Bakanlığı’ndan Maliye Bakanlığı’na resmi bir uyarı yazısı gönderildiği, çözüme kavuşmadığı için önümüzdeki günlerde bir tane daha gönderileceği belirtiliyor.
Sanayi Bakanlığı, bu sorunu Maliye Bakanlığı ile birlikte ortak bir çalışma grubu kurarar aşmak istiyor.

YATIRIMLARI ENGELLİYOR

Ancak edindiğim bilgilere göre henüz bu noktada Maliye Bakanlığı’ndan bir cevap gelmiş değil. Bu durum Türkiye’de sektör yatırımlarının şekillendirmesi açısından da büyük önem taşıyor. En yakın örnek Toyota. Toyota eğer Sanayi Bakanlığı’nın N1 onayına Maliye’den olur cevabı alsaydı, Verso’nun ticari versiyonunu Türkiye’de üretecekti. Aynı şekilde diğer markalarda bu konunun önü açılması halinde yatırımlarını ona göre şekillendirecekti. Ancak Maliye’nin buna duvar örmesi nedeniyle Türkiye’de son yıllarda ÖTV farkına göre üretim eğilimleri planlanıyor. Yani ağırlıkta olarak hafif ticari araç yatırımları yapılıyor, binek yatırımı mevcut markaların dışında gelmiyor.

‘Acil fren’ zorunluluğu

BİLİM, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye’de üretilen ve ithal edilen araçlarda ‘Gelişmiş Acil Frenleme Sistemi’ ve ‘Şerit Takip Sistemi’ni zorunlu standart olarak belirlemeye hazırlanıyor. Konuya ilişkin bir tebliğ hazırlayan ve önümüzdeki günlerde Başbakanlığa göndermeye hazırlanan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bu sistemleri ilk etapta minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, ticari toplu taşıma araçlarında zorunlu hale getirecek. Araçlara uygulanacak olan söz konusu sistemler için zorunluluk; ilk defa tip onayı alacak yeni araçlar için 01.11.2013 tarihinde, tip onayı mevcut yeni araçlar içinse 01.11.2015 tarihinde başlayacak.

Gelişmiş acil frenleme sistemi, aracın hareket halindeyken öndeki araca belirli bir mesafeden daha fazla yaklaşması halinde bunu önceden hesaplayarak gerekli durumlarda aracın acil frenleme yapmasına imkân sağlarken. sürücüyü muhtemel bir çarpışmadan önce uyarıyor. 
Şeritten ayrılma uyarı sistemi ise; sürücünün farkında olmadan farklı bir şeride geçmesini önlemek için, aracın yandaki şeride belirli bir mesafe girmesi durumunda sürücüyü uyarıp, sürücünün dalgınlığı nedeniyle oluşabilecek şerit ihlalini önlemek ve sonucunda meydana gelebilecek olası bir kaza riskini en aza indirmeyi amaçlıyor.