'Engelli' suiistimali nasıl engellenir?

Uzun süredir engelli raporu ile vergisiz otomobil alma konusunda okuyuculardan şikayet alıyorum.
Bir çoğu, engelli yakınlarını kullanarak ÖTV’siz lüks otomobil alanlardan ve bu durumun nasıl suistimal edildiğinden bahsediyor. Hepimizin bildiği gibi, hükümet engelli bireylerin hayatını kolaylaştırabilmek ve onları topluma kazandırabilmek amacıyla çeşitli fırsatlar oluşturmak ve çözümler getirebilmek için çalışıyor. Engelli raporu ile ÖTV’siz araç satın alınabilmesi de engellilere sunulan bu fırsatlardan biri. Ama son dönemde bu konudaki suistimallerin artması ve şikayetler gerçek anlamda buna ihtiyacı olanları zor durumda bırakacağa benziyor. Otomotiv sektöründe çalışan ve bu konuda deneyimli bir okuyucu düşünce ve rahatsızlığını dile getirerek aşağıda okuyacağınız yazıyı Maliye Bakanlığı’na göndermiş. Aslında toplum olarak çok hassas olduğumuz bu konuda yaşananları ve yapılması gerekenleri kısaca özetlemiş;

“Bildiğiniz üzere engelli vatandaşlara kanunda mevcut şartlara haiz olmak üzere ÖTV muafiyeti ile araç alma imkanı tanınmıştır. Önceki yıllarda 1600 cc’yi aşmayan motor hacmi uygulaması yokken, bu durum oldukça suistimal edilmiş ve son derece lüks ve pahalı araçlar bu şekilde alınıp satılarak adeta bir pazar oluşturulmuştu. Devletimiz her ne kadar bu durumu engellemek için 1600 cc motor hacmi sınırı getirmiş ise de benzer bir durum ve pazar tekrar oluşmaya başlamıştır. Özellikle geçen yıl artan ÖTV oranları ile artan avantajlı fiyat bu pazarı daha da teşvik etmiştir.

Zira lüks otomobil markaları artık 1.600 cc motor hacmini geçmeyen ancak beygir güçleri ve konfor donanımları yüksek araçlar imal edip pazara sunmaktadır.

ÖTV vergili normal bir kullanıcıya 240 bin TL’ye sunulan bir araç 150 bin TL’ye engelli raporuyla alınabilmektedir. Aradaki bu ciddi fark gözlemlediğim kadarıyla zorlama raporlarla devleti ciddi manada vergi zararına uğratmaktadır.

Esasında buradaki çelişki de ortadadır. Son derece mütevazi şartlarıyla ve ihtiyaç sahibi ancak en alt sınıfta bir araca ÖTV istisnası ile sahip olabilecek engelli bir vatandaşa sağlanan bu imkana, zaten son derece lüks ve ÖTV’siz bile 150 bin ile 200 bin TL aralığında bir araç satın alabilecek imkânı olan bir insanın ortak olması vicdani olarak da insanı rahatsız eden bir durumdur.

Bu durumu düzeltmek aslında geçen yıl yapılan ÖTV düzenlemesi ile son derece kolay bir hal almıştır. Burada amaç imkanı olmayan engelli vatandaşımıza eli ayağı olacak bir araç temin etmek ve yardımcı olmak ise muafiyet, ÖTV matrahı 40 bin TL yi aşmayan yüzde 45 ÖTV’li araçlar için getirilebilir.

Böylelikle gerçek ihtiyaç sahibi olan insanlar bu destekten yararlanmış, devletimiz de herhangi bir vergi kaybı yaşamadığı gibi insanları da zorlama raporlarla usulsüz işlere özendirmemiş olur.
Belki karşı görüş olarak denebilir ki ‘Engelli insanların lüks araç kullanma hakkı yok mu?’ Tabi ki var. ÖTV’siz 150 bin TL ila 250 bin TL arası araç alabilen insanların imkanı var demektir ve isterse vergisini devletine ödeyerek istediği araca ister 1600 cc ister 5000 cc binebilir.

Özetle; mevcut durum en başta hakkaniyetli olmadığı gibi, insanları zorlama raporlar ile usulsüz işlere teşvik etmekte hem de devletimize ciddi manada vergi gelir kaybı yaratmaktadır. Çözüm yukarıda önerdiğim gibi geçen yılki ÖTV kanunu ile zaten son derece kolaylaşmıştır.

Bunun yanında ÖTV muafiyetinde istenen raporlar çok ciddi manada kontrol edilmeli usulsüz rapor verene, ibraz edene, kredi verene ve bayiye çok ciddi yaptırımlar getirilmelidir. Plakalarda artık engelli ibaresi bulunmadığında denetim oldukça zor yapılabilmekte, insanlar hiç tanımadıkları insanlara ait raporlarla araç alıp kullanabilmektedir. Usulsüz kullanan ve kullandıran çok sıkı denetlenmeli ve ağır yaptırımları olmalıdır.”

Maliye Bakanlığı’na gönderilen bu yazı gerçekten ihtiyacı olanların gelecekte mağdur olmaması adına çok önemli. Aslında uygulama özünde çok doğru ve vicdani olmakla birlikte; imkanı sınırlı ve bir yere kadar olan insanların bir araca kavuşmasını sağlamaksa da, maddi olarak sıkıntısı olmayan insanları da son derece lüks otomobilleri zorlama raporlar ile sadece vergiden kaçınarak daha ucuza alıp kullanmaya teşvik etmektedir. Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelirler Genel Müdürlüğü’ne göre 2016 yılında verilen engelli raporu sayısı toplam 61 bin 386. Bu tabi ki hepsinin otomobil aldığını göstermiyor. Ama verilen bilgiye göre içinde büyük bir kısmı araç alımında kullanılıyormuş. Yani ÖTV’siz araç alan önemli bir kesim var. Önemli bir kısmının da lüks otomobillerden oluştuğu iddia ediliyor. İnanın bunların yani istismar edenlerin oranı yüzde 10’u bile bulsa bu önemli desteği gerçekten riske atıyor demektir.