Kaplama yapan 10 firmadan 9'u standart dışı

Türkiye’de kamyon ve otobüs gibi ağır taşıtların dörtte biri ucuz olduğu için eskiyen lastiğini kaplatarak yeniden kullanıyor. Kullanılmış lastikleri kaplayarak yenileyen atölyelere yönelik denetimlerden çarpıcı sonuçlar çıktı. 50 ildeki 177 firma üzerinde yapılan denetimlerde sadece 17 atölyenin üretim aşamasında zorunlu olan belgeye sahip olduğu belirlendi. 141 firmanın belgesi bulunmadığı, 17’sinin ise yönetmelik dışı olduğu tespit edildi.
Belgesiz olarak standart dışı üretilen kaplama lastikler hem yeterli dayanıklılığa sahip olmuyor hem de kaplanan parça kısa bir süre sonra lastikten ayrılarak yollarda kazalara davetiye çıkarıyor. Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Berker Karagöz, Türkiye’de araç kaynaklı kazaların yüzde 59’unun lastik kusurları olması sebebiyle lastik kaplama işleminin sağlıklı yapılmasının önemine dikkat çekti. Türkiye’de kaplama lastik imalatının ağırlıklı olarak ufak atölyelerde uygun olmayan koşullarda belgesiz olarak yapıldığını belirten Karagöz, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın kaplama işleminin sağlıklı hale getirilmesi için çalışma yaptığını kaydetti.
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın aylık yayın organı Kalkınmada Anahtar Verimlilik adlı dergisinin bu ayki sayısında piyasa gözetim ve denetimiyle ilgili çalışmalara yer verildi. Dergide Türkiye’deki Kaplama Lastik Sektörü’nü mercek altına alan dikkat çekici bir makale yayınlandı. Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü Uzman Yardımcısı Berker Karagöz’ün hazırladığı makaleye göre Türkiye’de binek ve hafif ticari araçlarda yeni lastik maliyetlerinin düşük olmasından dolayı kaplanmış lastik kullanım oranı düşük. Ticari araç lastiklerinde ise kaplama maliyeti, yeni lastik fiyatının yüzde 30-40’ına kadar düşebiliyor. Bu nedenle ağır tonajlı kamyon ve otobüs gibi ticari taşıtlarda kaplanmış lastikler daha fazla tercih ediliyor. Ağır taşıtlarda kaplama lastik kullanım oranının yüzde 25 civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu oran otomotiv endüstrisinde başı çeken Avrupa ve Kuzey Amerika pazarında yüzde 50’ye kadar çıkıyor.
Sanayi Ürünleri Üretimi ve Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü, Türkiye genelinde geçtiğimiz yıl başlattığı denetim kapsamında 50 ilde toplam 245 firmada inceleme yaptı. Bu firmalardan sadece 17’sinin Tip Onayı Belgesi’ne sahip olduğu, 141 firmanın belgesinin bulunmadığı, 19’unun yönetmelik dışı olduğu tespit edildi. İhbar sonucu yapılan denetimlerde ise 68 firmanın bir kısmının faaliyetine son verdiği ya da başka bir firmaya devrettiği tespit edilirken bir kısmı adreste bulunmadı ya da lastik kaplama işi yapmadığı belirlendi.

LASTİK NASIL KAPLANIYOR?
Kaplama işlemi kullanılmış lastiğin aşınan sırtının, en dış yanak yüzeyinin yeni malzeme ile değiştirilerek yenilenmesi anlamına geliyor. Önce kaplama için uygun olan lastiğin yıpranmış bölgeleri pürüzsüz hale getiriliyor. Lastik üzerindeki açılma ve çatlak gibi deformasyonlar tamir ediliyor. Son olarak aşınan lastik yüzeyi soğuk ya da sıcak kaplama gibi mekanik ve ısıl işlemlerle yenileniyor.
(İsa Sezen - Üsame Ünal/Zaman)