Otomotiv sektörü dönüşümün kıyısında

KPMG Türkiye’nin hazırladığı ‘Sektörel Bakış 2020’ serisinin otomotiv sektörünü ele alan raporu yayımlandı. Otomotiv sektöründe 2019’un değerlendirildiği, 2020’ye ilişkin beklentilerin sıralandığı rapor, sektörün içine girdiği ‘teknolojik yıkım’ sürecinin izini sürüyor. Sektörel Bakış 2020 – Otomotiv Raporu’na göre, otomobil dört tekerlekten oluşan 150 yıllık algısının ötesine geçip ulaşım aracı olmaktan çıkıyor, teknolojik ve akıllı bir araca dönüşüyor. 2020’den 2030’a kadar geçecek 10 yılda küresel sektör geçmiş 50 yıldan çok daha etkili değişimler yaşayacak.

KPMG Türkiye Endüstriyel Üretim ve Otomotiv Sektör Lideri Hakan Ölekli, dünyanın altıncı büyük ekonomisi olan otomotiv sektörünün, 150 yıllık tarihinin ardından radikal bir değişimin kıyısına geldiğini söyledi. Otomotiv üretiminin global ölçekte küçülmeye başladığına dikkat çeken Ölekli, “2017’de sekiz yıllık kesintisiz büyüme ile ulaşılan 97.4 milyon adetlik üretim rekorunun ardından 2018’de rakam 96 milyona geriledi. Avrupa’da Almanya büyüyor ama Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve İspanya daralıyor. ABD’nin 20.8 milyon adetlik üretimi, küresel üretimin yüzde 21’ini oluşturuyor. Küresel üretimin yarıdan fazlasını üstlenen Asya-Okyanusya üretim yüzde 2 daralarak 52.5 milyon adede geriledi. Bunun en önemli nedeni üretimi yüzde 4 azalan en büyük küresel oyuncu Çin’in gerilemesi. Türkiye’nin dünya payı ise 2017’de yüzde 1,8 iken 2018’de yüzde 1,6’ya geriledi. Avrupa içindeki payı da benzer şekilde daralarak ise yüzde 7,3 olarak gerçekleşti” dedi.

Yerli otomobil ve Alman yatırımı
Ölekli, 2019’a damga vuran gelişmeleri yerli ve milli otomobilin sahneye çıkması, BREXIT’le ilgili süreç belirsizliğinin başlaması, Volkswagen’in Türkiye yatırımı olarak sıraladı. Ölekli, “Hem yerli otomobil süreci hem de Volkswagen’in yatırımı heyecan verici. Yerli otomobil kendi ekonomisini yaratacak. Volkswagen ise 2020’de yatırımla ilgili kararını verecek. Bu yatırım Türkiye’de yapılırsa Türkiye’ye yapılan yan sanayi yatırımlarının da artması bekleniyor” diye konuştu. 

KPMG Türkiye’nin hazırladığı Sektörel Bakış 2020 – Otomotiv Raporu’nda sektörün dönüşümü yansıtan başlıklar şöyle:

Yeni ve tarihi bir dönem başlıyor
Rakamsal bazda yaşanan değişim, otomotivin bir dönüşüm dönemine girdiğini gösteriyor. Geçen yıl dönüşümle ilgili adımlar atıldı, yatırımlar yapıldı. Otomobil sadece bir ulaşım aracı, basitleştirilmiş bir endüstriyel meta olmaktan çıkıyor, farklı teknolojilerle konsolide oluyor, teknolojik ve akıllı bir cihaza dönüşüyor. Teknoloji fuarlarında teknoloji şirketlerinin ürettiği konsept otomobillerin konuşulması bunun kanıtı. Yeni ve tarihi bir döneme giriliyor. 2028-2030 yıllarına kadar sürmesi beklenen çok ciddi bir dönüşüm süreci söz konusu. Sektör, maliyeti ve rekabeti yüksek, tek doğrunun olmadığı, biraz da karanlık ve zorlu bir tünele giriyor. Küresel otomotiv sektörünün geleceğini otonom sürüş, bağlanabilirlik, elektrifikasyon, mobilite ve araç paylaşımı gibi “Mega trendler” şekillendirecek. 

Taksi ve akaryakıt gelirleri düşecek
Otomotiv sektöründeki gelişmeler gelecek 10 yılda bundan önceki 50 yıldakinden çok daha etkili olacak. 2015 yılında 5.5 trilyon dolarlık otomotiv sektörü gelirleri içinde 0,1 trilyon dolar olan yeni iş alanlarının payının, 2030’da 7.7 trilyon dolarlık gelirler içinde 4.3 trilyon dolara çıkacağı öngörülüyor. Taksiler, sürücülü araçlar ve akaryakıt satışları gibi geleneksel iş alanlarındaki gelirlerin yüzde 38 düşeceği tahmin ediliyor.

Büyük dönüşüm elektrikli araçları işaret ediyor ve geçiş sürecinde hibrit araçlar öncü görev üstleniyor ancak hibritle ilgili tanımın netleşmesi gerekiyor.

Dizel araç satışları 2017 ve sonrasında hızla geriliyor. JATO verilerine göre Avrupa’da 2019 yılında 2018 yılına göre 1 milyon adet daha az dizel araç satıldı.

Tahminlere göre AB ülkelerinde 2019’da 319 bin olan elektrikli araç satışları 2020’de 540 bine yükselecek.

Halen Avrupa'da satılan elektrikli ve hibrit araç model sayısı 100 adetlerde. Bu sayı 2020 yılında 175'e, 2025 yılında ise 330 farklı modelin üzerine çıkacak. 

Türkiye’de sektör toparlanma yılında
Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü olan otomotiv, 2019 yılında en kötüden en iyiye geniş bir çalkantının içinde kaldı. 2017 yılındaki 1 milyon adetlik iç satışlar, 2018 yılında yüzde 35'lik küçülmenin ardından; 2019 yılında her türlü desteğe rağmen, yüzde 23 oranıyla bir kez daha küçüldü. İki yıl önce 1 milyon adete yaklaşan iç pazar, iki yıl gibi kısa bir sürede 500 bin adetin altına indi.

2019’da Türkiye'de satılan binek otomobil, hafif ticari araç, ağır ticari araç sayısı OSD verilerine göre 492 bin adet olarak gerçekleşti. Bu rakamın 479 bin 60 adetini otomobil ve hafif ticari araç satışları oluşturdu.

2019 yılına damgasını vuran gelişme, yılın ilk 9 ayı ile son 3 ayı arasındaki büyük dalgalanma oldu. Yılın ilk 9 ayına bakarak, yıl sonu için düşük tahminler yapan otomotiv sektörü, son üç ayda talebe yetişemedi. Bu büyüme trendinin 2020’de devam etmesi öngörülüyor.

OSD verilerine göre 2019 yılında Türkiye otomotiv üretimi 1 milyon 485 bin adete geriledi. Kurulu kapasitesi, her yıl artarak 2 milyon adetlere çıkan Türkiye otomotiv sanayi, 2018 yılına göre yüzde 9 daraldı.

2019 yılında üretilen araçların 983 bin adeti otomobil olurken, 479 bin adeti de ticari araçlardan oluştu. 2018 yılında bu sayılar 1 milyon 27 bin adet otomobil ve 524 bin ticari araç şeklindeydi.

2019 yılında Türkiye otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 5 geriledi. Türkiye otomotiv ihracatı 31.2 milyar dolar oldu. 1 milyon 256 bin aracın ihracatı gerçekleşti. 31.2 milyon dolarlık ihracat, 2018 yılına göre dolar bazında yüzde 3.1 azaldı. 

Üretimde istihdam korunuyor
Ana ve yan sanayi ile etkiledikleri dikkate alındığında sektör 500 bin kişiye istihdam sağlıyor. İç pazardaki gidişat nedeniyle 2019 yılında özellikle bayilikler bazında istihdam kayıpları yaşandı. OYDER verilerine göre 300 civarında otomotiv satış noktası kapandı. Ana ve yan sanayi bazında istihdam kaybı dikkat çekici olmadı. Vardiya azaltan şirketler, geçici işçileri işe almayarak, asıl kadrolarını korudular. 

2020 beklentileri
OSD’ye göre 2020 yılı pazar tahminleri 580 bin adetler yönünde. Bu 2019 yılına göre yüzde 18 artığı anlamına geliyor.

OSD 2020 yılı Türkiye otomotiv üremi için yapılan tahminleri 1 milyon 475 bin seviyelerinde açıkladı.

Yine OSD öngörülerine göre ihracat için hedef rakam 1 milyon 256 bin.

Dünyada 2020 yılında otomotiv sektöründeki büyüme duracak. Hatta Çin ve ABD gibi çok büyük pazarlarda hafif küçülmeler bekleniyor. ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşlarının seyri bu gidişatı etkileyecek.